Koronavirüs pandemisi ile duran üretim çarklarının yeniden dönmesi için tüm dünyada normalleşme adımları atılmaya başlandı. Türkiye’den normalleşme süreci için farklı bir uygulama geldi.
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) 7 yıl önce ‘Orta Ölçekli Sanayi Bölgeleri’ olarak başladığı projeyi “İzole Üretim Üsleri” ne çevirdi. Proje hem Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan hem Çevre Bakanlığı’ndan hem de Tarım Bakanlığı’ndan gerekli izinleri aldı. 1000 ailenin ve yaklaşık 4 bin 500 kişinin yaşayabileceği şekilde tasarlanan izole üretim üssü organize sanayi bölgesi (OSB) mantığıyla değil yaşam alanı mantığıyla kuruldu.
14 günlük karantinalar için uygun hale getirilen Lojistik Konuk Evi’nin ayrı olacağı üretim üssü kapılarını kapattığında salgından ve yaşanabilecek diğer olumsuzluklardan tamamen izole olacak. MÜSİAD hazırladığı “Üretim ve Yatırım Üsleri” başlıklı raporda izole yatırım üslerinin ayrıntılarını DÜNYA ile paylaştı.
BİRİ İSTANBUL’DA 4 BÖLGE PLANLANDI
İnşası tamamlanan ilk izole üretim üssü Tekirdağ’da 15 Haziran’da devreye alınacak. Toplam planlanan üs sayısı 4. İstanbul Hadımköy’de kurulacak 2’nci üretim üssünün ardından Türkiye’nin güneyinde Hassa’da 3’üncü bölge ve son olarak da Karadeniz’de 4’üncü bölge kurulması planlanıyor. Proje aynı zamanda kapıları kapatılabilir özelliği ile bir KOBİ borsası niteliğinde olacak. Üssün ülkenin hayati devam etmesi gereken sektörlerini içinde barındırması, her hangi bir olağanüstü durumda üretimin kesilmemesi planlanıyor.
300 YIL DAYANACAK ALT YAPI 8.5 ŞİDDETİNDE DEPREME DAYANIKLILIK
Hazırlanan raporda izole/steril üretim üsleri ise tedarikten satışa kadarki tüm üretim-ticaret zincirini her türlü kriz koşulunda çalıştırabileceği belirtiliyor. İşverenler ikame ve tamamlayıcı sektörler ile birlikte iş yapabilecek. İşçiler aileleri ile birlikte barınabilecek ve sağlık ihtiyaçlarını giderebilecek. Bünyesinde eğitim kurumları yer alacak, meslek lisesi bulunacak ve kalifiye eleman ihtiyacı karşılanacak. Tekrar etmesi olası bir salgın ya da olası bir doğal afette kapılarını kapatarak içerde üretimi devam ettirebileceği tüm gümrüklü antrepo, depolama ve sanitasyon süreçlerinin yönetilecek. Kendi içinde filtrasyon ve arıtma sistemleri olacak. İnşası gerçekleştirilen üssün alt yapısı 300 yıl dayanabilecek şekilde. İklim değişikliği göz önüne alınarak, sürdürülebilir üretim gerçekleştirilecek. Yağmur suyu arıtma, su ayak izi, yağmur ayak izi ve toprak verimliliği odakta olacak. Üretim üssündeki binalar, yurtlar, sağlık tesisleri de 8.5 ve üzeri şiddetinde bir depreme dayanıklı.
STANDARTLARI MÜSİAD BELİRLEYECEK
Raporda izole üretim üsleri modelinin standart belirleyici kurumunun da MÜSİAD olduğuna vurgu yapılıyor. MÜSİAD’ın bu İmajbet üsleri Anadolu ve büyük şehirler bünyesinde üyeleri öncelikli olmak üzere diğer üretici paydaşlar nezdinde de hızla yaygınlaştırmaya başlamasının amaçlandığı belirtiliyor. Ayrıca projenin finansmanı da yatırım girişim sermayesi ve katılım bankaları aracılığıyla çözülmüş durumda.
ALMANYA ENERJİ VE EKONOMİ BAKANLIĞI’NDA ÖNERİ
MÜSİAD tarafından hazırlanan raporda, Almanya Enerji ve Ekonomi Bakanlığı tarafından öneri mahiyetinde benzer bir projenin tartışıldığı ancak MÜSİAD’ın projesinin 7 yıl öncesine dayanan bir model olduğunun altı da çiziliyor.
HEDEF: ÜRETİM-TİCARET YATIRIM SENKRONİZASYONU
Yatırım ve teşvik verimliliği konusunda yaşanan sorunların üretim, ticaret ve yatırımın ayrı ayrı ele alınmasından ve aralarındaki senkronizasyonun sağlanamamasından kaynaklandığının belirtildiği raporda, “Oysa bu üç kavram aslında sürdürülebilir büyümenin gerçekleşmesi için aynı hat üzerinde ve birbirlerinin verileriyle beslenerek hareket etmeliler. Tedarik zincirine benzer bir yaklaşımla biz bu akışa; ‘yatırım değer zinciri’ adını vermekteyiz. Kurduğumuz üs, olası her türlü afet ve salgında üretim-ticaret ve tedarik zincirinin bozulmadan devam etmesi adına üreticileri bir bölgede ‘productionandsupplying cluster’ modeli gibi toplayan sürdürülebilir yatırım üsleridir. Çünkü üretim-ticaret- yatırım senkronizasyonu sağlar” deniliyor.
GÜMRÜKLÜ ANTREPO İLE İHRACAT KOLAYLAŞTIRILACAK
İzole üretim üssü içinde gümrüklü antrepo da bulunacak. Böylece ihracat işlemleri kolay ve hızlı hale gelecek. Paketleme ve yükleme sırasında maksimum ürün güvenliği ve sanitasyon uygulanabilecek. Bu alanlar aynı zamanda kısmi serbest bölge hizmeti de sunacak. Sipariş sahibi firmaların bağlı oldukları ülkelerden gelecek denetçiler (inspektör) tarafından işlemler sanitasyon ve sair denetimler için de açık olacak. Bu durum ticaretteki güvenilirlik ve itibar yönetimini destekleyecek.
TEK KANALDAN TAŞIMA VE TEDARİK GÜVENLİĞİ
Raporda bu uygulama sayesinde lojistik sisteminde sterilizasyon ve sanitasyon kökenli tıkanmaların önüne geçileceği vurgulanıyor. 14 günlük karantinalar da dahil olmak üzere her türlü izolasyonun sağlık tedbirleri alınmış konuk evlerinde sağlanacağı bir üretim ve taşıma hattı kurgulandığı ve lojistik konuk evinin kurulduğu belirtiliyor.
SOSYAL YAŞAM NASIL OLACAK?
MAĞAZALAR VE HİZMETLER
Bankalar, kargo, PTT, yedek parça dükkanları, itriyat satış, market, restoran gibi mağazalar olacak. Tiyatro, sinema ve üretim müzesi yer alacak.
ENERJİ TESİSLERİ VE AKARYAKIT
İzole, steril üretim hattına geçişte yaşanacak enerji sıkıntısını kendi enerjisini üreten tesisler ve akaryakıt istasyonları bertaraf edecek. Enerji maliyetlerini de bu yenilenebilir enerji tesisleri düşürecek.
ÇEVREYE DUYARLI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM
Yağmur suyu toplama ünitesi, atık toplama merkezi, yenilenebilir enerji kullanımı, geri dönüşüm tesisi, hafriyatla atılacak tarımsal toprağın yeniden tarıma kazandırılması sağlanacak.
EĞİTİM VE STAJ
Üste bulunacak meslek liseleri ve dengi okullar sayesinde, hem eğitim verilecek hem staj imkanları sağlanacak. 1000 kişilik öğrenci yurtları ile eğitimin kesintisiz devam etmesi sağlanacak.
KADINLARIN İŞGÜCÜNE KATILIMI
Site içinde tasarlanan kreş ve anaokulları sayesinde kadın işgücüne katılımı desteklenecek. Pandemi nedeniyle yeniden düzenlenen konutlarda sosyal mesafe ile ilgili tedbirler artırılarak, büyük odalar daha çok insanın izole olabileceği hale getirilerek birbirlerinden ayrıldı.
SAĞLIK VE SPOR
Eczane, sağlık ocağı ve tam teşekküllü bir hastane ile izolasyon, karantina ve olası sağlık sorunlarına dışarı çıkmadan yerinde müdahale imkanı sağlanacak. Olimpik yüzme havuzu, fitnes merkezi, basketbol, hentbol, voleybol sahası, Türk hamamı gibi tesisler bulunacak
İNANÇ
Dini duyarlılıklara saygı ile yaşam alanındaki ahalinin ibadet şartlarını yerine getirmek üzere üssün içinde cami de yer alacak.
BAKAN VARANK'A SEMBOL ANAHTAR
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Tekirdağ’ı ziyaretinde hazırlanan bölgeyi yerinde incelemiş, MÜSİAD Genel Başkanı Abdurrahman Kaan’dan bölgenin sembol anahtarını almıştı.