BUSİAD üyelerinin katıldığı ve Yönetim Kurulu Başkanı Ergun Hadi Türkay’ın yönetiminde gerçekleştirilen online Çekirge Toplantısı’nın konuğu, İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktörü Şant Manukyan oldu. Şant Manukyan, Covid-19 salgının Türkiye ve dünyaya etkileri konusunda bilgiler vererek, BUSİAD üyelerinin sorularını da yanıtladı.
Piyasalarda dolar bolluğu olmadığını ifade eden Manukyan, ancak buna karşın, hane halklarında bile, dolar talep ve yükümlülüklerinin sürdüğünü söyledi. Manukyan, “Bu nedenle gözler FED’e çevriliyor. Dolarda aşırı kuvvetlenme riski sürüyor” dedi.
Böyle bir durumda dünyanın salgına yakalandığını da ifade eden Manukyan, salgın nedeniyle ilk iki çeyrekte ABD’de yüzde 6’lık bir küçülme beklendiğini, ABD hükümetinin de GSMH’nın yüzde 6’sı kadar bir yardım paketi açıkladığını söyledi. Türkiye için küçülmenin de yüzde 2.5 olacağının tahmin edildiğini kaydeden Manukyan, hükümetin açıkladığı paketin de yüzde 2.3 olduğunun, buna göre birbirlerini karşılayacağını söyledi. Manukyan, “bana göre bu fazla iyimser bir tahmin. Bence yüzde 4.5-5 arası bir küçülme olur” dedi.
Gerekirse para basılsın önerilerine de değinen Manukyan, “Ancak rezerv parası olanların para basması mümkündür. Eğer para basılırsa Betexper sorun sadece enflasyon olmaz. Dolar talebi çok artar ve iyilikten çok kötülük doğar burada” diye konuştu.
V ÇIKIŞI OLMAZ...
Şant Manukyan, salgının ne zaman biteceği ve sonrasına ilişkin ise şunları dile getirdi:
“Yarın öbür gün fabrikalar çalıştığında V toparlanması beklemiyorum. Batan batıyor. Petrol tarafında, perakendecilerde hasar var. Hizmet sektöründe talep ertelemesi zaten olmaz. Zincir kafeler değil ama köşedeki kafe batar. İşsizlik malum artacak. Piyasa fiyatlamasına göre, bu iş haziran ayında normale dönmeye başlayacak. Ancak 6 ay daha kendine gelemez piyasalar. Tasarruf devam edecek. Sadece bireyler değil, şirketler de tasarrufa gidecek ve devletler açık verecek. Emtia fiyatları düşecek. Ancak 2021’den itibaren ise talepten dolayı değil, arz tarafında imha olan üreticiler nedeniyle hızla tırmanan emtia fiyatları göreceğiz.
Tahvil piyasalarında da, 2021’den itibaren faizlerin artmaya başladığını göreceğiz.”
Türkiye’nin döviz açısından sıkıntıları olduğunu da kaydeden Manukyan, “Türkiye’ye girmesi gereken döviz akışının üç yolu da kapalı. Birincisi turizm. Burada kaybın üçte bir olacağı sanılıyor. Bence daha fazla bir kayıp olacak. İkincisi ticaret tarafı. Ticarette kur avantajı, rakiplerin paraları da değer kaybettiği için sorunlu. İki önemli pazarımız Avrupa ve Orta Doğu’da durum sıkıntılı.
Üçüncüsü ise, sıcak para ve yatırımlar. Petrol fiyatları düştüğü için enflasyon biraz daha gerileyebilir. Bu nedenle de Merkez Bankası, faizi biraz daha geri çekebilir. Bu durum reel faiz verememize neden oluyor. Böylece para çekmemiz de zor” dedi.
BUSİAD tarihinde ilk kez gerçekleştirilen online Çekirge Toplantısı Manukyan’ın, BUSİAD üyelerinin sorularını da yanıtlamasıyla sona erdi.